Kartacze, Cepeliny – tradycyjne potrawy kuchni polskiej
Kartacze, zwane również cepelinami, kopytkami litewskimi czy żebrokami, to tradycyjne danie kuchni polskiej, szczególnie popularne na Podlasiu, Warmii i Mazurach, a także na Litwie. W swojej istocie są to dużo większe od klasycznych kopytek, pierogi ziemniaczane wypełnione mięsem lub twarogiem. Chociaż przygotowanie kartaczy wymaga trochę pracy, ich niezrównany smak rekompensuje wysiłek.
Składniki na ciasto:
- 1 kg ziemniaków
- 1 jajko
- 1 szklanka mąki ziemniaczanej
- sól do smaku
Składniki na farsz mięsny:
- 300 g mięsa mielonego (wołowego lub wieprzowego)
- 1 cebula
- 1 ząbek czosnku
- sól i pieprz do smaku
Składniki na farsz twarogowy:
- 300 g twarogu
- 1 jajko
- 1 łyżka masła
- sól i pieprz do smaku
Przygotowanie:
- Zacznij od przygotowania ciasta. Ugotuj ziemniaki w mundurkach, a następnie ostudź i obierz. Przejdź przez maszynkę do mięsa lub zetrzyj na tarce o drobnych oczkach.
- Dodaj jajko, mąkę ziemniaczaną oraz sól do startych ziemniaków i wyrób ciasto. Powinno być gęste, ale elastyczne.
- Przygotuj farsz mięsny. Na patelni podsmaż drobno posiekaną cebulę i czosnek, a następnie dodaj mięso mielone. Przypraw sól i pieprz do smaku. Smaż, aż mięso będzie dobrze wysmażone.
- Jeśli preferujesz farsz twarogowy, wymieszaj twaróg z jajkiem i rozpuszczonym masłem. Dopraw sól i pieprz do smaku.
- Uformuj z ciasta małe płaskie placki, na środek każdego z nich nałóż porcję farszu, a następnie zlep brzegi, tworząc kartacze.
- W dużym garnku zagotuj wodę z dodatkiem soli. Delikatnie wrzuć kartacze do gotującej się wody i gotuj przez około 20-25 minut, aż będą miękkie i dobrze ugotowane.
- Kartacze podawaj na ciepło, polane sosem, np. śmietanowym, białym, grzybowym lub z kwaśną śmietaną i posypane świeżym szczypiorkiem.
Smakowite kartacze stanowią prawdziwy kulinarny skarb polskiej kuchni, a ich różnorodne nazwy świadczą o szerokim zasięgu tej potrawy. Cepeliny, kopytka litewskie czy żebroka to tylko kilka z wielu określeń, jakie można spotkać w różnych regionach Polski oraz na Litwie. Niezależnie od nazwy, kartacze zawsze wyróżniają się swoim niepowtarzalnym smakiem i konsystencją.
Odmiany kartaczy w różnych kuchniach
Kartacze są tak popularne, że nie sposób nie wspomnieć o ich odmianach w kuchniach innych krajów. Na Litwie, gdzie potrawa ta także jest bardzo popularna, można spotkać się z wersją zawierającą farsz z mięsa lub z serem, podobnie jak w Polsce. W Białorusi kartacze wypełniane są również białym serem lub mięsem, ale podawane są z sosem śmietanowo-cebulowym.
Kuchnia ukraińska również ma swoją wersję kartaczy – kalduny. W ich przypadku, oprócz mięsa lub sera, można spotkać farsz z kapusty, grzybów czy jagód. Warto spróbować różnych wariantów tego dania, aby docenić bogactwo smaków oraz różnorodność kulinarną regionu.
Przechowywanie i podgrzewanie
Jeśli po przygotowaniu kartaczy zostanie Ci jeszcze trochę potrawy, możesz je przechowywać w lodówce do 3 dni. Najlepiej podgrzewać je na parze, co pozwoli zachować ich miękkość i wilgotność. Możesz również spróbować usmażyć je na patelni z odrobiną masła, dzięki czemu nabiorą chrupiącej skórki.
Podsumowując, kartacze to potrawa o niezwykłym smaku i niezwykle uniwersalna. Warto zatem spróbować jej przygotować samodzielnie, eksperymentując z różnymi farszami i dodatkami. Bez względu na to, czy wybierzesz wersję z farszem mięsnym czy serowym, z pewnością zaskoczysz swoich domowników i gości tym tradycyjnym daniem kuchni polskiej.